بیشتر خانم ها در طول دوران بارداری ، به خصوص سه ماهه سوم ، دچار ورم دست و پا می شوند . این وضعیت نه تنها ظاهر ناخوشایندی به دست و پا می دهد ، بلکه پوشیدن کفش را نیز دچار مشکل می کند . تورم دست و پا در دوران بارداری بیشتر در ساق پا ، قوزک پا و دستها دیده می شود و معمولا در فصل تابستان بیشتر می شود .
گاهی اوقات دست و پا به طور ناگهانی متورم می شود و فرد به ناگاه متوجه ورم پاهای خود می شود که نمیتوان علت آنرا بارداری دانست ، بلکه امکان دارد فرد دچار افزایش فشار خون شده باشد . فشار رحم و محتویات درون آن بر وریدهای لگنی تأثیر می گذارد و موجب اختلال در بازگشت وریدی خون از پاها یا اصطلاحاً « اِدم (Edema) » می شود .
ورم پا در بارداری ، دلیلش چیست ؟
« اِدم » یعنی تجمع مایع در بافتهای بدن . مسلماً در دوران بارداری بدن آب بیشتری را در خود نگه می دارد و برخی تغییرات شیمیایی خون باعث حرکت مایعات به سمت بافتها می شود . فشار رحم در دوران بارداری روی جریان خون اثر گذاشته ، آن را کندتر می کند و باعث تجمع خون در اندام تحتانی بدن می شود ؛ به این ترتیب مایعات از داخل وریدها به داخل بافتهای مچ پا و پا می ریزند . تورم پاها و دستها می تواند همراه با احساس خارش و حتی گاهی اوقات درد باشد . ورم دست ممکن است زمینه ارثی هم داشته باشد که دراین مورد نمی توان کار خاصی انجام داد و از آن پیشگیری کرد . تورم ناگهانی در ناحیه صورت و دستها ، نشان دهنده شرایطی به نام « پره اکلامپسی » است ؛ اما تورم معمولی پاها مسأله جدی نیست .
علل تورم دست و پا
بیماری حاد وریدی : شایعترین علت ادم در قسمتهای پایین پا ، بیماری مزمن وریدی است که در آن وریدهای پا نمی توانند خون کافی را به قلب بازگردانند و مایعات در پایین پاها جمع می شود .
ادم می تواند در نتیجه ایجاد لخته های خون در رگهای عمیق پایین پا ( ترومبوز ) ایجاد شود . در این مواقع اِدم فقط به پا و زانو ( احتمالاً یک سمت ) سرایت می کند .
بارداری : زنان باردار مقدار آب بیشتری را در خون نگه می دارند . تورم در نواحی دست ، صورت و پاها ؛ به خصوص در ماههای پایانی بارداری بیشتر دیده می شود . ورم بارداری لزوماً نشاندهنده « پره اکلامپسی » نیست .
سیکل ماهانه : تورم بدن زنان در دوران سیکل ماهانه به علت تغییرات هورمونی است . این نوع تورم بسیار شایع است و هیچ نیازی به درمان ندارد .
مصرف داروها : گاهی اوقات تورم در اثر مصرف برخی داروها ، مثل داروهای خوراکی دیابت ، داروهای مربوط به فشار خون ، مسکن ها ( مثل ایبوپروفن ) و استروژن ایجاد می شود .
بیماری های کلیوی : بیماری های کلیوی نیز گاه باعث تورم پاها و چشم ها می شوند .
نارسایی قلبی : در افرادی که دچار نارسایی قلبی هستند ، قلب ضعیف می شود و عمل پمپاژ را به طور ناقص انجام می دهد ؛ در نتیجه نواحی شکم و پاها ورم می کنند . نارسایی قلبی منجر به تجمع مایعات در ریه ها و کوتاه شدن تنفس می گردد .
بیماری کبد : ایجاد زخم و جراحت در کبد در اثر عوامل مختلف ، باعث مسدود شدن جریان خون در کبد می شود . این افراد معمولاً در ناحیه شکم و بطن با تورم شدید مواجه هستند .
مسافرت : نشستن در یک موقعیت ثابت به مدت طولانی ، به خصوص هنگام سفر ، می تواند باعث تورم پاها شود که هیچ خطری ندارد و خود به خود برطرف می شود .
علائم اصلی اِدم :
تورم و باد کردن صورت باعث می شود که پوست کشیده تر و درخشان تر به نظر برسد ، اما تورم پاها ، قوزک پاها و دستها در اثر آویزان بودن به مدت طولانی و بارداری ایجاد ناراحتی کرده و در اواخر روز تشدید می شود . بزرگتر شدن اندازه شکم و کوتاه شدن تنفس نیز در برخی مواقع دیده می شود .
تأثیر ویتامینها و املاح در تورم دوران بارداری :
ویتامین ب کمپلکس ( حفظ و نگهداری آب در بدن را کاهش می دهد ) . ویتامین C با بیوفلوونوئید ( عملکرد آدرنال را بهبود می بخشد ) . کلسیم ، منیزیم و روی باعث کاهش تورم می شوند . ویتامین E به جریان خون کمک می کند . پتاسیم مایعات بدن را در دیواره سلولها نگاه می دارد .
توصیه های کلیدی :
اِدم دردوران بارداری بسیار طبیعی است و حدود ۷۵ درصد از خانمها آنرا تجربه می کنند . بیشتر خانمها با تورم متوسط روبه رو هستند ؛ اما گاهی اوقات تورم شدید می شود و ممکن است فرد را نگران کند . از آنجا که در طول دوران بارداری حجم خون دو برابر افزایش می یابد و بدن مایعات بیشتری را در خود حفظ می کند ، تورم به وجود می آید .
برای کاهش تورم دست و پاها در این دوران ، بهتر است چند نکته را رعایت کنید :
۱) بیشتر استراحت کنید و در حال استراحت پاهایتان را آویزان نکنید و به حالت ضربدری ننشینید .
۲) آب بیشتری بنوشید . نوشیدن آب باعث می شود مایعات کمتری در بدنتان نگه داشته شود . همچنین ازگرفتگی عضلات پاها نیز جلوگیری می شود .
۳) خوب غذا بخورید و از خوردن غذاهایی که ارزش غذایی ندارند ، اجتناب کنید ؛ به عبارتی هله هوله نخورید . یک رژیم غذایی متناسب در پیش بگیرید و از خوردن غذاهای پرنمک بپرهیزید . نمک ، ورم بدن را بیشتر می کند . میوه جات و سبزیجات خام به کاهش تورم کمک می کند .
۴) برخی ورزشهای سبک و ملایم را انجام دهید ( حتی در حالت نشسته ) . ورزش و نرمش برای کاهش تورم بدن بسیار مفید است . چون در وضعیت بارداری هستید ، می توانید به پیاده روی بروید ، یوگا تمرین کنید و حرکات کششی انجام دهید .
۵) در طول روز چند بار پاهایتان را بالا بگیرید . اگر امکان دارد به پهلوی چپ دراز بکشید زیرا سیاهرگ بزرگ « وناکاوا » در سمت راست بدن قرار دارد و باعث تورم بدن در این دوران می شود .
۶) وقتی که در حالت نشسته هستید ، گاهی اوقات انگشت شست پاهایتان را تکان دهید . همچنین پاهایتان را از مچ پیچ و تاب دهید و نگذارید در یک حالت ثابت بمانند .
۷) پس از چند دقیقه نشستن از جایتان بلند شوید و کمی قدم بزنید یا اینکه روی زمین دراز کشیده و پاهای خود را بکشید .
۸) از پوشیدن شلوارها و جورابهای کشی بسیار تنگ خودداری کنید .
۹) در حالت نشسته پاهایتان را روی چیزی بگذارید که آویزان نباشند .
۱۰) شب هنگام موقع خوابیدن پاهایتان را کمی بالاتر از سطح بدنتان قرار دهید ؛ مثلاً زیر پاهایتان بالش بگذارید . حتی می توانید کمپرس سرد روی آنها بگذارید تا ورمشان کمتر شود .
۱۱) شنا کنید و ایروبیک در آب انجام دهید . این حرکات سبک ورزشی ، ورم بدن را کاهش می دهند .
۱۲) دوش آب گرم بگیرید و البته این بخش شامل حال کسانی می شود که باردار نیستند ، زیرا گرمای زیاد به جنین آسیب می رساند . هنگام دوش گرفتن کمی عضلات و ماهیچه های خود را بکشید .
دسته بندی ها: بارداری
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است ، شما اولین نفر باشید !